Αλέξανδρος Καραϊωσήφ: Ένας άνθρωπος που αφιέρωσε την ζωή του στον παραολυμπιακό αθλητισμό!

Σε συνέχεια των συνεντεύξεων με κορυφαίες προσωπικότητες του χώρου του ποδοσφαίρου έχουμε την χαρά και τιμή να καλωσορίζουμε τον κύριο Αλέξανδρο Καραϊωσήφ, έναν άνθρωπο με δεκάδες δράσεις στον χώρο του παραολυμπιακού αθλητισμού, κάποιες από τις οποίες θα γνωρίσουμε παρακάτω.

Καλησπέρα σας κύριε Καραϊωσήφ και σας ευχαριστούμε πολύ για αυτήν την κουβέντα. Έχετε αφιερώσει πολύ μεγάλο μέρος της ζωής σας δίπλα στα άτομα με αναπηρία είτε ως προπονητής είτε ως διαιτητής αλλά κυρίως ως άνθρωπος. Ποια ήταν η αφορμή για αυτό; Σας οδήγησε κάποια εσωτερική ανάγκη ή ενδεχομένως κάποια συναισθηματική επιταγή;

Καλησπέρα σας κ. Περπερίδη και σας ευχαριστώ για την τιμή που μου κάνετε να σας μιλήσω για τις εμπειρίες μου πάνω στον παραολυμπιακό αθλητισμό και γενικότερα για την άσκηση των ατόμων με αναπηρία, που τολμώ να πω ακόμα και σήμερα, σε πολλές περιπτώσεις, κυρίως στην επαρχία, αποτελεί θέμα «ταμπού». Την απόφαση για να αφιερώσω επαγγελματικά τη ζωή ως Καθηγητής Φυσικής Αγωγής στην Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση, ως προπονητής ατόμων με αναπηρίες και ως διαιτητής σε παραολυμπιακά αθλήματα, τυπικά την πήρα όταν ήμουν στο γ' έτος σπουδών στο Τ.Ε.Φ.Α.Α. Θεσσαλονίκης, όταν κλήθηκα να δηλώσω την ειδικότητα που έπρεπε να ακολουθήσω στο δ' έτος.

 Αφορμή ήταν αφενός μεν το είδος της ειδικότητας που εκτός από πολύ ευρύ ήταν και άκρως ενδιαφέρουσα, αφετέρου δε το μακροπρόθεσμο κομμάτι της επαγγελματικής αποκατάστασης, αφού λίγοι είναι αυτοί που επιλέγουν αυτό τον δρόμο και ακόμα πιο λίγοι αυτοί που καταφέρνουν να αντεπεξέλθουν ψυχικά και σωματικά με τα άτομα με αναπηρία. Μεγάλο ρόλο ασφαλώς έπαιξε το γεγονός ότι ο πατέρας μου ήταν γιατρός και έτσι πάντα μέσα στο σπίτι κυκλοφορούσαν επιστημονικά βιβλία και περιοδικά που μου άρεσε να ξεφυλλίζω. Ασφαλώς τα κίνητρα όσων ασχολούνται με την αναπηρία, είναι σαφώς περισσότερο εσωτερικά παρά εξωτερικά, αφού όλοι σε κάποια ή σε περισσότερες περιπτώσεις κληθήκαμε να προσφέρουμε εθελοντικά σε κάτι το οποίο είναι η δουλειά μας.

 Σε αυτό το σημείο θα ήθελα να επισημάνω ότι άτομα με αναπηρία δεν είναι μόνο τα άτομα κάποια εμφανή αναπηρία σώματος (π.χ. αμαξίδιο) ή νόησης (π.χ. Σύνδρομο Down). Η αναπηρία μπορεί να είναι κινητική, νοητική, αισθητηριακή (κώφωση και τύφλωση) ορατή και μη ορατή, όπως είναι οι καρδιοπάθειες, τα μεταβολικά νοσήματα (Σακχαρώδης Διαβήτης κλπ), αυτοάνοσα νοσήματα, επιληψίες, νεφροπάθειες κλπ. Στατιστικά 1/10 άτομα παγκοσμίως έχει κάποιου είδους αναπηρίας, κάτι που σημαίνει ότι σε κάθε γειτονιά σίγουρα υπάρχει ένα άτομο με αναπηρία.

Σε καθημερινή βάση δίνετε γνώσεις , αγάπη, κίνητρο σε αυτά τα παιδιά. Αλλά είμαι σίγουρος πως είναι μία διαδικασία αμφίδρομη. Αντλείτε και εσείς δύναμη μέσα από το βλέμμα τους; Από την αρχή της συναναστροφής σας μαζί τους έχετε παρατηρήσει να έχουν αλλάξει πτυχές του εαυτού σας, να έχετε αλλάξει ως άνθρωπος;

Αυτό είναι το μόνο σίγουρο. Τα «ειδικά» παιδιά σου δίνουν αγάπη άδολη και αθώα. Όταν τους προσφέρεις και εσύ αγάπη και χαμόγελο, τότε η αγάπη πολλαπλασιάζεται. Όπως είπατε και εσείς, είναι μια σχέση αμφίδρομη, αμοιβαία και διαχρονική. Σαφώς έχω επηρεαστεί και εγώ σε πολλές πτυχές της προσωπικότητάς μας. Με βοήθησε να βλέπω πολλά πράγματα με άλλο μάτι. Να εκτιμώ και να σέβομαι ότι έχω.

Έχετε υπάρξει διαιτητής ποδοσφαίρου, 1203 αγώνων σε όλες τις κατηγορίες, εγκαταλείποντας μάλιστα μόλις στα 36 σας χρόνια. Κοιτώντας πίσω τι αποκομίσατε από αυτήν σας την ιδιότητα;

Ναι, πράγματι. 1203 αγώνες ποδοσφαίρου όλων των ηλικιών, όλων των ερασιτεχνικών κατηγοριών, ανδρών και γυναικών μέσα σε 20 χρόνια και 2 μήνες (από 25/01/1998 ως 02/04/2018), ως διαιτητής των Ενώσεων Ημαθίας, Θεσσαλονίκης, Θεσσαλίας (Βόλου) και ένα γρήγορο πέρασμα από Αγγλία. Μπορεί στα 36 χρόνια να θεωρούμαι αντικειμενικά νέος, αλλά σκεφτείτε ότι κουβαλάω πάνω μου 20 ολόκληρα χρόνια στο χώρο. Στερήθηκα πολλά πράγματα, κυρίως τα σαββατοκύριακά μου, και με στερήθηκε η οικογένεια και τα παιδιά μου και πιστεύω ότι φέτος ήταν το κατάλληλο timing ώστε να αποχωρήσω με ψηλά το κεφάλι και μέσα στο γήπεδο, όπως ακριβώς θα έπρεπε να γίνεται για όλους όσους έχουν προσφέρει σε κάποιο άθλημα.

 Όταν μου πρότειναν να σφυρίξω τον φιλικό αγώνα αλληλεγγύης ανάμεσα στη Νίκη Βόλου και την Εθνική Ομάδα Αστέγων στο Πανθεσσαλικό Στάδιο, είπα ότι δεν θα μου βρεθεί καλύτερη ευκαιρία για να πραγματοποιήσω την έξοδο μου. Κοιτώντας πίσω, μπορώ να πω με σιγουριά ότι σε καμιά περίπτωση δεν έχω μετανιώσει που ασχολήθηκα με το αντικείμενο. Γνώρισα ανθρώπους και προσωπικότητες του χώρου, αγωνίστηκα σε γήπεδα και με ομάδες ιστορικές που δεν θα είχα την ευκαιρία να τα ζήσω με άλλο τρόπο. Έκανα εγκάρδιες φιλίες και σχέσεις ζωής με συναδέλφους και αυτές μαζί με τις αναμνήσεις και τα αναμνηστικά, είναι που μένουν στο τέλος.

 Για το μόνο πράγμα που λυπάμαι και δεν το συνάντησα στην Αγγλία, είναι ότι η νοοτροπία του φιλάθλου δεν άλλαξε σχεδόν καθόλου εδώ και 20 χρόνια. Πρέπει όλοι να καταλάβουν ότι η διαιτητική ομάδα δεν είναι εχθρός του ποδοσφαίρου, των αθλητών και των προπονητών. Ο διαιτητής είναι μέρος του παιχνιδιού, αγαπάει αυτό που κάνει με τον ίδιο τρόπο που αγαπάει το άθλημα ένας ποδοσφαιριστής. Δεν είναι τυχαία άλλωστε και η καμπάνια των τελευταίων ετών της UEFA με το χαρακτηριστικό σύνθημα #respect και #respect_the_ref.

Ήσασταν και για μία δεκαετία διεθνής διαιτητής στο ποδόσφαιρο για τυφλούς. Τι το διαφορετικό είχε αυτή η εμπειρία; Πείτε μας κάποια βασικά πράγματα για το ποδόσφαιρο για τυφλούς.

Η διαιτησία του ποδοσφαίρου τυφλών (blind football) -το οποίο είναι ένα από τα θεαματικότερα αθλήματα των παραολυμπιακών αγώνων- αποτέλεσε μια μίξη της ενασχόλησής μου με τα άτομα με αναπηρία επαγγελματικά και της διαιτησίας του ποδοσφαίρου, στη μορφή που όλοι γνωρίζουμε. Ασχολήθηκα σε υψηλό επίπεδο από το Σεπτέμβριο του 2007 ως τον Απρίλιο του 2017. Συμμετείχα συνολικά σε 7 Πανευρωπαϊκά και 1 Παγκόσμιο Πρωτάθλημα, σε αρκετά διεθνή τουρνουά και σε 11 Πανελλήνια Πρωταθλήματα. Η εμπειρία μου σαν διαιτητής ήταν αυτό που δε μπόρεσα να ζήσω στο «κανονικό» ποδόσφαιρο. Δηλαδή ταξίδια στο εξωτερικό, μεγάλες αθλητικές διοργανώσεις, μεγάλες αθλητικές συναντήσεις. 

Σαν θεατής, μπορώ να πω ότι το ποδόσφαιρο τυφλών προσφέρει πολλές συγκινήσεις, θεαματικές φάσεις και ταχύτητα, εφάμιλλες με το αντίστοιχο άθλημα των βλεπόντων. Οι τυφλοί ποδοσφαιριστές βιώνουν τα ίδια συναισθήματα και έχουν το ποδόσφαιρο ως στάση και τρόπο ζωής και αυτό είναι που ξαφνιάζει τους περισσότερους. Η βάση των κανονισμών του Ποδοσφαίρου Τυφλών είναι το FIFA Futsal, αφού όταν ξεκίνησε παιζόταν σε κλειστό χώρο. Αργότερα μεταφέρθηκε σε ανοικτό γήπεδο με φυσικό χόρτο με τις αντίστοιχες απαραίτητες προσαρμογές ώστε να γίνει ασφαλές για τους τυφλούς ποδοσφαιριστές.

 Οι βασικές διαφορές με το ποδόσφαιρο σάλας είναι οι εξής: Η μπάλα έχει ηχητικό μηχανισμό μέσα της ώστε να ακούγεται, όλοι οι ποδοσφαιριστές πλην του τερματοφύλακα φορούν μάσκες ώστε να εξασφαλίζεται η ισότητα, αλλά και η προστασία των ματιών τους και στα πλάγια του γηπέδου υπάρχει προστατευτικό τοίχος για να μην βγαίνει η μπάλα πλάγιο. Είναι ένα ραγδαία αναπτυσσόμενο άθλημα, πολύ δημοφιλές ανάμεσα στα αθλήματα των ατόμων με προβλήματα όρασης και όπως όλες οι παραλλαγές του ποδοσφαίρου, έχει την στήριξη της UEFA, στα πλαίσια του project #EqualGame.

Μιλήστε μας για τα άλλα είδη ποδοσφαίρου που υπάρχουν για άτομα με ιδιαιτερότητες, όπως για το πρωτάθλημα ακρωτηριασμένων.

Το ποδόσφαιρο υπάρχει σε πολλές μορφές (ποδόσφαιρο σάλας, ποδόσφαιρο παραλίας) και παραλλαγές για να μπορούν να συμμετέχουν ως αθλητές και όχι μόνο ως αθλητές, άτομα με κάποιες αναπηρίες, ιδιαιτερότητες όπως λέτε και όχι μόνο. Παράδειγμα είναι το ποδόσφαιρο για άτομα με ολική τύφλωση που προαναφέραμε, που είναι και παραολυμπιακό άθλημα με την ονομασία 5x5, το επίσης παραολυμπιακό ποδόσφαιρο 7x7, όπου συμμετέχουν άτομα με εγκεφαλική παράλυση. Επίσης υπάρχει το ποδόσφαιρο στο αγωνιστικό πρόγραμμα των Special Olympics, για άτομα με νοητικές αναπηρίες, το ποδόσφαιρο για άτομα που κινούνται με ηλεκτρονικό αμαξίδιο (άγνωστο στη χώρα μας) και το πρόσφατα καλλιεργούμενο στην Ελλάδα, ποδόσφαιρο ακρωτηριασμένων (amputee football), επίσης υπό την αιγίδα της UEFA.

 Το ποδόσφαιρο ακρωτηριασμένων παίζετε και αυτό σε γήπεδο διαστάσεων αντίστοιχου το 7x7. Όλοι οι ποδοσφαιριστές πρέπει να έχουν ακρωτηριασμένο το ένα τους σκέλος -εκτός του τερματοφύλακα που πρέπει να έχει ακρωτηριασμό ή παράλυση ενός άνω μέλους- αγωνίζονται χωρίς τα προσθετικά τους και στηρίζονται και μετακινούνται με πατερίτσες. Το άθλημα είναι και αυτό ραγδαία αναπτυσσόμενο, δεν είναι ακόμα παραολυμπιακό, αλλά εκτιμώ ότι σίγουρα θα γίνει αν όχι το 2024 τότε σίγουρα το 2028. 

Στην Ελλάδα υπάρχει μόνο η Εθνική Ομάδα με αθλητές από όλη τη χώρα, προπονούνται και αγωνίζονται με τυπικές ή άτυπες ομάδες αρτιμέλων και συμμετέχουν σε τουρνουά του εξωτερικού με αποκορύφωμα το Euro 2017 στην Τουρκία. Το ερχόμενο Σάββατο 9 Ιουνίου, θα διεξαχθεί στο Ζηρίνειο Αθλητικό Κέντρο Κηφισιάς, για πρώτη φορά στην Ελλάδα, διεθνής φιλικός αγώνας ανάμεσα στην Εθνική μας ομάδα και την αναπτυξιακή ομάδα της Αγγλίας, με ελεύθερη είσοδο για το κοινό και θα έχω την τιμή να διευθύνω τον αγώνα μαζί με ακόμα έναν συνάδελφό μου από την Ημαθία, αφού μου το ζήτησαν οι Τεχνικοί Υπεύθυνοι της ομάδας και σε μια τέτοια πρόταση-εμπειρία ζωής- δεν μπορείς να πεις όχι..

Όλα αυτά τα αφήσατε πίσω όμως γιατί θέλατε να επικεντρωθείτε στο σωματείο που έχετε δημιουργήσει την «Εν Σώματι Υγιεί». Πείτε μας για αυτό το εγχείρημα.

Δεν τα άφησα όλα πίσω, απλά μπορώ να πω ότι κάνω μια στροφή στην καριέρα μου. Εξακολουθώ να είμαι Διεθνής Διαιτητής/Κριτής στο παραολυμπιακό άθλημα τυφλών Goalball, κάνω μια νέα δυναμική είσοδο στο ποδόσφαιρό ακρωτηριασμένων και στο ποδόσφαιρο και ποδόσφαιρο τυφλών, έχω αποχωρήσει μόνο από το κομμάτι διαιτησίας, αλλά είμαι διατεθειμένος, όπως έχω δηλώσει δημόσια, να ασχοληθώ από άλλο πόστο αν αυτό μου ζητηθεί, αξιοποιώντας τις γνώσεις μου ως επαγγελματίας του αθλητισμού, αλλά και την πολυετή εμπειρία μου μέσα στα ποδοσφαιρικά γήπεδα.

 Το «Εν Σώματι Υγιεί» αρχικά δημιουργήθηκε τον Οκτώβριο του 2013 ως ένα προσωπικό ιστολόγιο (blog) με σκοπό να δημοσιεύω δικές μου ερευνητικές εργασίες και άρθρα. Αργότερα μετατράπηκε σε μια δυναμική ιστοσελίδα με θεματολογία άθλησης, άσκησης και υγείας απευθυνόμενη κυρίως σε ειδικούς πληθυσμούς. Η ιδέα της μετατροπής του «Εν Σώματι Υγιεί» σε Αθλητικό Σωματείο ΑμεΑ, ήρθε λίγους μήνες αργότερα, αφού υπήρχε ένα κενό στην πόλη της Βέροιας, όσον αφορά την οργανωμένη άσκηση των ατόμων με κινητικές αναπηρίες και την ανάπτυξη και καλλιέργεια παραολυμπιακών αθλημάτων, αλλά γενικά τη συσπείρωση των συμπολιτών μας με κινητικές αναπηρίες.

 Τον Νοέμβρη του 2014 ιδρύθηκε επίσημα το Αθλητικό Σωματείο Ανάπτυξης Πολιτισμού Προσαρμοσμένου & Ερασιτεχνικού Αθλητισμού «Εν Σώματι Υγιεί» με έδρα τη Βέροια, όπως είναι η πλήρης και επίσημη ονομασία του σωματείου και τον Ιούλιο του 2015 έγινε μέλος της Εθνικής Αθλητικής Ομοσπονδίας Ατόμων με Αναπηρίες. Σήμερα, στην τρίτη αγωνιστική χρονιά που συμμετέχουμε, έχουμε καταφέρει να έχουμε 16 αθλητές με δελτίο, να καλλιεργούμε 5 παραολυμπιακά αθλήματα (Para Table Tennis, Στίβος, Boccia, Para Badminton και Para Snowboard), με συνολικά 19 πανελλήνιες νίκες, αθλητή με πανελλήνιο ρεκόρ και τον μοναδικό Έλληνα αθλητή που συμμετείχε στους Χειμερινούς Παραολυμπιακούς Αγώνες PyeongChang2018, τον περασμένο Μάρτιο. 

Χθες (Κυριακή 03/06) επιστρέψαμε από το Πανελλήνιο Πρωτάθλημα Para Table Tennis στο Στάδιο Ειρήνης & Φιλίας, όπου συμμετείχαμε με 7 αθλητές οι οποίοι κατάκτησαν 4 ασημένια και 2 χάλκινα μετάλλια. Στο τέλος του μήνα έχουμε το Πανελλήνιο Πρωτάθλημα Στίβου στο ΟΑΚΑ με 5 αθλητές και τον Ιούλιο το Πανελλήνιο Πρωτάθλημα ParaBadminton στην Κομοτηνή. Στα άμεσα σχέδια μας είναι ο εξοπλισμός του χώρου που νοικιάσαμε πρόσφατα ως γραφεία και χώρου άθλησης και η ειδική αθλητική αναγνώριση από τη Γενική Γραμματεία Αθλητισμού, διαδικασία που έχει ήδη ξεκινήσει αφού έχουμε συμπληρώσει όλα τα προαπαιτούμενα από Νόμο.

Τι είναι αυτό που κερδίζει πραγματικά ένα άτομο με κάποια κινητική ή νοητική διαφορετικότητα όταν ασχολείται με τον αθλητισμό;

Θα απαντήσω σ' αυτήν την ερώτηση, παραθέτοντάς σας ένα απόσπασμα από ένα δικό μου άρθρο που αναρτήθηκε το 2015 με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα ΑμεΑ:

Ο Προσαρμοσμένος Αθλητισμός και χωρίζεται σε τρεις μεγάλες κατηγορίες ανάλογα με το είδος της αναπηρίας: α) Κινητικές Αναπηρίες και Τύφλωση (Παραολυμπιακός Αγωνιστικός Αθλητισμός) που έχει καθαρά ανταγωνιστικό χαρακτήρα, β) Νοητικές Αναπηρίες (Special Olympics), όπου έχουμε αγώνες χωρίς ανταγωνιστικό χαρακτήρα, αλλά γίνονται μόνο για τη χαρά της συμμετοχής και την κοινωνικοποίηση των αθλητών και γ) Κώφωση, που σκοπός είναι η ηθική εξύψωση των νέων κωφών που έχουν έφεση για άθληση, η ανάπτυξη του πνεύματος, της συναδελφοσύνης και αλληλεγγύης μεταξύ τους, η απόκτηση και τελειοποίηση των φυσικών τους ικανοτήτων και η ανάπτυξή τους κοινωνικά, πολιτιστικά και μορφωτικά. Κάθε μια από τις παραπάνω κατηγορίες έχει τη δική της ξεχωριστή ιστορία, οργάνωση, πρόγραμμα ανταγωνισμού και προσέγγισης για τον αθλητισμό.

Εύλογα θα αναρωτηθεί κάποιος που βρίσκεται έξω από τον χώρο της αναπηρίας, γιατί ένα Άτομο με Αναπηρία, εκτός από την δύσκολη καθημερινότητα που βιώνει, να ασχοληθεί και με τον αθλητισμό, ο οποίος αν μιλάμε για ανταγωνιστικό αθλητισμό, έχει σχεδόν τις ίδιες απαιτήσεις και δυσκολίες με τον πρωταθλητισμό των αρτιμελών αθλητών;

Μέσω του αθλητισμού, πέρα από τα οφέλη στην σωματική και ψυχική υγεία, την βελτίωση της φυσικής τους κατάστασης και της ποιότητας ζωής τους, τα ΑμεΑ έχουν μια πολύ καλή ευκαιρία για ένταξη ή επανένταξη στην κοινωνία και τις κοινωνικές δομές του τόπου που ζουν, βγαίνοντας από το σπίτι όπου περνούν τις περισσότερες ώρες, όχι από επιλογή τους, αλλά κυρίως λόγω της έλλειψης υποδομής και προσβασιμότητας και να αποκτήσουν ίσες ευκαιρίες άσκησης, άθλησης και επαγγελματικής αποκατάστασης. Πεποίθησή μου είναι ότι μέσω του οργανωμένου αθλητισμού, όλα αυτά μπορούν να συμβούν, με το σκεπτικό ότι τα ΑμεΑ βρίσκουν διέξοδο στην δύσκολη καθημερινότητά τους και μπορούν να κάνουν και να ζήσουν πράγματα και καταστάσεις που υπό άλλες συνθήκες θα τους φαινόταν αδιανόητο.

Κύριε Καραϊωσήφ σας ευχαριστώ πολύ και εύχομαι να συνεχίσετε με τον ίδιο ζήλο το έργο σας. 

Βαγγέλης Περπερίδης