Αθανάσιος Τερζής: ένας βραβευμένος προπονητής και συγγραφέας μιλάει αποκλειστικά σε εμάς για τακτική.

Η σελίδα συνεχίζει την ενότητα συνεντεύξεων με κορυφαίες προσωπικότητες του ποδοσφαίρου σε μία προσπάθεια να γίνει μία αμιγώς ποδοσφαιρική κουβέντα με ειδικούς του αθλήματος.

Και μιλώντας για ειδικούς καλωσορίζουμε έναν άνθρωπο ,προπονητή και συγγραφέα βιβλίων τακτικής, που κάνει περήφανη την Ελλάδα στο εξωτερικό με τις διακρίσεις του. Έχει βραβευθεί από την Ιταλική Ομοσπονδία Ποδοσφαίρου και συγκεκριμένα από τον Arrigo Sacchi (!) για το βιβλίο του «FC Barcelona: Προπόνηση τακτικής, 151 ασκήσεις για 34 τακτικές καταστάσεις» και πολλά από τα βιβλία του έχουν μεταφραστεί σε διάφορες γλώσσες του κόσμου. Παράλληλα έγινε ο πρώτος έλληνας που έκανε εισήγηση στο παγκόσμιο συνέδριο προπονητών στην Αμερική πριν λίγο διάστημα, δίπλα σε προσωπικότητες σαν τον Ντελ Μπόσκε και τον Ανρί. Φέτος ανέλαβε στα μισά της περιόδου ως προπονητής τον Ιάλυσο στην Football league 2, τον οποίο και οδήγησε στην 3η θέση έχοντας την καλύτερη επίθεση του ομίλου με ρεκόρ 7 νίκες 1 ισοπαλία και 3 ήττες. Ο λόγος λοιπόν είναι για τον κύριο Αθανάσιο Τερζή, κάτοχο του UEFA A.

Κύριε Τερζή καλησπέρα σας και ευχαριστούμε πολύ σαν σελίδα ¨Τακτική Ανάλυση Κορυφαίων Αγώνων Ποδοσφαίρου¨ που μας κάνετε την τιμή να κουβεντιάσουμε, για τι άλλο, για ποδόσφαιρο. Εδώ και λίγες μέρες έχουμε ξεκινήσει μία προσπάθεια, αυτήν την σελίδα, με σκοπό να αναδείξουμε πτυχές του ποδοσφαίρου που δυστυχώς στην ελληνική πραγματικότητα έχουν ανάγκη προβολής καθώς δεν τους δίνεται η πρέπουσα βαρύτητα. Μία από αυτές είναι η τακτική.

Έχοντας γυρίσει όλο τον κόσμο και μιλήσει με πολλούς ανθρώπους πιστεύετε ο μέσος φίλαθλος έχει την απαιτούμενη γνώση να αντιληφθεί τακτικά κομμάτια του αγώνα ή είναι κάτι πιο εξειδικευμένο; Παρατηρείτε κάποια διαφορά σε αυτό του μέσου Έλληνα φιλάθλου με αυτόν από άλλες χώρες;

Γνώμη μου είναι ότι το επίπεδο του μέσου φιλάθλου έχει ανεβεί τα τελευταία χρόνια. Σε αυτό έχει συμβάλει σε μεγάλο βαθμό το διαδίκτυο όπου υπάρχουν πολλές ιστοσελίδες με πληροφορίες σχετικά με την τακτική ή αναλύσεις αγώνων όπως ακριβώς η δική σας. Ωστόσο η κατανόηση αυτή φτάνει μέχρι τις βασικές τακτικές έννοιες και όχι τις πιο σύνθετες. Σίγουρα χρειάζεται επιπλέον πληροφόρηση η οποία θα δίνεται όμως με προοδευτική μορφή, όπως ακριβώς συμβαίνει σε ένα σχολείο με τους μαθητές. Όσον αφορά το δεύτερο σκέλος της ερώτησης δεν νομίζω ότι υπάρχουν διαφορές μεταξύ των Ελλήνων φιλάθλων και αυτών από άλλες χώρες.

Έχετε μελετήσει σε βάθος και καταγράψει στα βιβλία σας τακτικές κορυφαίων προπονητών (από Γκουαρντιόλα και Σιμεόνε, μέχρι Μπιέλσα και Κλόπ). Ποιανού φιλοσοφία και τακτική προσέγγιση πλησιάζει πιο κοντά στα δικά σας τακτικά «πιστεύω» και ποια είναι τα στοιχεία εκείνα που θα διακρίνατε;

Όταν μελετάω κάποιον προπονητή το κάνω πρώτα απ' όλα γιατί θέλω να μάθω εγώ ο ίδιος και μετά για να ολοκληρώσω ένα βιβλίο. Σκοπός μου είναι να πάρω ότι καλύτερο μπορώ από κάθε ανάλυση που κάνω. Δεν προσπαθώ να αντιγράψω εξολοκλήρου την αγωνιστική φιλοσοφία ενός προπονητή αλλά να δημιουργήσω μια δική μου που να περιλαμβάνει στοιχεία από διαφορετικούς προπονητές, κατά την γνώμη μου τα καλύτερα και πάντα κατάλληλα προσαρμοσμένα στο επίπεδο της ομάδας μου. Το ιδανικό για μένα είναι η ομάδα μου να αμύνεται όπως η Ατλέτικο Μαδρίτης του Σιμεόνε ή όπως οι ομάδες του Κόντε, να επιτίθεται με την κινητικότητα της Νάπολι του Σάρι, να έχει το συνδυαστικό παιχνίδι της Σίτυ του Γκουαρντιόλα, την ευελιξία των ομάδων του Μπιέλσα, και τις μεταβάσεις των ομάδων του Κλοπ.

Θεωρείτε πως καλός προπονητής είναι αυτός που έχει μια συγκεκριμένη τακτική φιλοσοφία σε όλες του τις ομάδες και προσπαθεί να την εφαρμόσει στους εκάστοτε παίκτες του ή αυτός που προσαρμόζει αποκλειστικά την τακτική του σύμφωνα με τους παίκτες που έχει σε κάθε ομάδα και τα χαρακτηριστικά τους; Ή μήπως είναι συνδυασμός και των δύο;

Προσωπική μου άποψη είναι ότι κάθε προπονητής πρέπει να έχει την δική του αγωνιστική φιλοσοφία και να δημιουργεί ομάδες που να έχουν συγκεκριμένη ταυτότητα. Ωστόσο αυτό δεν είναι πάντα εφικτό. Τι συμβαίνει όταν κάποιος προπονητής αναλαμβάνει μια ομάδα στο μέσον της περιόδου και δεν έχει επιλέξει αυτός το υπάρχον έμψυχο δυναμικό; Ή τι γίνεται στην περίπτωση που η ομάδα δεν έχει την οικονομική δυνατότητα να αγοράσει ότι καλύτερο υπάρχει για να ικανοποιήσει τις επιθυμίες του;

 Στις περιπτώσεις αυτές ο προπονητής για να επιτύχει πρέπει να έχει την ικανότητα να προσαρμόζει την φιλοσοφία του στα υπάρχοντα δεδομένα. Ακόμη όμως και σε περιπτώσεις που οι επιλογές ποδοσφαιριστών είναι οι καλύτερες, δεν είναι εφικτό να έχουν όλοι τα ιδανικά για την επιθυμητή φιλοσοφία χαρακτηριστικά. Ο Guardiola για παράδειγμα μπορεί και αγοράζει στις ομάδες του σχεδόν ότι καλύτερο υπάρχει για να υπηρετήσει τα θέλω του. Ωστόσο πάντα κάνει κάποιες προσαρμογές ή τροποποιήσεις. Π.χ. στην Μπάγερν δεν είχε τον Ντάνι Άλβες ως δεξιό αμυντικό αλλά τον Λαμ, που είχε τελείως διαφορετικό ρόλο απ' ότι ο Βραζιλιάνος στην Μπαρτσελόνα. Επίσης δεν επέμενε σε τακτικές που περιλάμβαναν την χρήση <<ψευτοενιαριού>> όπως έκανε στην Μπαρτσελόνα με τον Μέσι, καθώς ο Λεβαντόφσκι είχε διαφορετικά χαρακτηριστικά. 

Απαραίτητη λοιπόν είναι η ικανότητα του προπονητή να προσαρμόζεται σε μικρό ή μεγαλύτερο βαθμό στα χαρακτηριστικά των ποδοσφαιριστών του. Σημαντικό ρόλο στην επιτυχία παίζει πρώτα απ' όλα η ικανότητα να αξιολογήσει σωστά το υπάρχον έμψυχο δυναμικό. Ποιες δηλαδή είναι οι ικανότητες των ποδοσφαιριστών. Στην συνέχεια πολύ σημαντική είναι η ικανότητα προσαρμογής του στα υπάρχοντα δεδομένα. Να δομηθεί δηλαδή ένα αγωνιστικό πλάνο που θα βασίζεται στις ικανότητες των παικτών και σταδιακά μέσα από την καθημερινή δουλειά να φτάσει στο μέτρο το δυνατόν στο επιθυμητό επίπεδο αγωνιστικής φιλοσοφίας. Η λέξη κλειδί πάντα είναι το ''σταδιακά'' γιατί και από προσωπική μου πείρα οι ριζοσπαστικές αλλαγές είναι δύσκολό να στεφτούν με επιτυχία. Για να μπορεί ένας προπονητής να είναι ευπροσάρμοστος απαραίτητο στοιχείο είναι να γνωρίζει πως θα εφαρμόσει όλους τους σχηματισμούς και με όλους τους πιθανούς τρόπους.

 Ας υποθέσουμε ότι ένας προπονητής επιλέγει να χρησιμοποιήσει το 4-3-3 γιατί αυτό ταιριάζει στα χαρακτηριστικά των ποδοσφαιριστών. Ωστόσο σύμφωνα με τη δική του αγωνιστική φιλοσοφία που αφορά την λειτουργία κατά την φάση της άμυνας, η ομάδα πρέπει να αμύνεται ψηλά. Αν όμως η ομάδα του διαθέτει αργούς κεντρικούς αμυντικούς, η εφαρμογή άμυνας ψηλά ενδεχομένως να μην είναι η κατάλληλη επιλογή. Τότε πρέπει να υπάρχει μια προσαρμογή στο αγωνιστικό πλάνο και γενικότερα στην αγωνιστική φιλοσοφία. Για να είναι λοιπόν επιτυχημένος ένας προπονητής πρέπει να είναι ρεαλιστής και ευπροσάρμοστος. Η εμμονή σε κάτι που δεν μπορεί να υπηρετηθεί, είναι πολύ πιθανό να οδηγήσει σε αποτυχία.

Ασχολείστε εδώ και χρόνια πέρα από την συγγραφή βιβλίων με τακτικές αναλύσεις αγώνων. Πόσο σημαντική βοήθεια θεωρείτε ότι είναι για έναν προπονητή η συγκεκριμένη διαδικασία και τι είναι αυτό που την έχει κάνει τα τελευταία χρόνια τόσο περιζήτητη σε όλες τις ομάδες του κόσμου; Πιστεύετε πως η Ελλάδα έχει μείνει πίσω στο συγκεκριμένο κομμάτι;

Την ανάλυση αγώνων τακτικά τις ξεκίνησα από την πρώτη στιγμή που διαπίστωσα ότι θέλω να ασχοληθώ με την προπονητική και όταν ακόμη είχα την ιδιότητα του ποδοσφαιριστή. Πάντα όταν έβλεπα κάτι που μου έκανε εντύπωση σε έναν αγώνα το κατέγραφα. Δεν περιοριζόμουν στην ωραία ντρίπλα ή στο όμορφο γκολ όπως κάνουν οι περισσότεροι αλλά πάντα αναζητούσα τις βαθύτερες αιτίες. Στην συνέχεια προχώρησα στην ανάλυση της τακτικής που εφάρμοζαν οι ομάδες των προπονητών που μου έκαναν εντύπωση. Για μένα όλη αυτή η διαδικασία ανάλυσης του παιχνιδιού αποδείχτηκε ο καλύτερος δάσκαλος στην κατάρτιση μου ως προπονητής. Θα το πρότεινα λοιπόν ανεπιφύλαχτά σε οποιονδήποτε θέλει να ασχοληθεί με την προπονητική. Τώρα το πόσο χρήσιμη είναι η τακτική ανάλυση των αγώνων σε έναν προπονητή για την κατάλληλη προετοιμασία της ομάδας του, αυτό αποδεικνύεται από το γεγονός ότι κάθε σοβαρό προπονητικό team διαθέτει τουλάχιστον έναν αναλυτή ενώ υπάρχουν ομάδες που διαθέτουν ακόμη και 15 αναλυτές. Τα οφέλη είναι πολλαπλά.

 Καταρχήν το επίπεδο της τακτικής έχει εξελιχθεί σε πολύ μεγάλο βαθμό ώστε οι πολύ μικρές λεπτομέρειες πολλές φορές να είναι αυτές που κάνουν την διαφορά στην έκβαση ενός αγώνα. Οι λεπτομέρειες όμως αυτές, μόνο έπειτα από ενδελεχή ανάλυση του αντιπάλου μπορούν να προκύψουν. Η ανακάλυψη ενδεχομένων δυνατών και αδύνατων σημείων του αντιπάλου σε συνδυασμό με την εξουδετέρωση και την αξιοποίηση τους αντίστοιχα, μπορούν να αποδειχτούν καθοριστικά. Παράλληλα ένα τμήμα ανάλυσης εργάζεται την ώρα του αγώνα και μπορεί να προσφέρει σημαντικές πληροφορίες που μπορούν να χρησιμοποιηθούν στην διάρκεια του αγώνα ή στην ανάπαυλα του ημιχρόνου. Αυτό γίνεται με την αποστολή εικόνων ή μικρών βίντεο μέσω ipad στον βοηθό προπονητή, που με την σειρά του ενημερώνει σχετικά τον προπονητή. Πέρα όμως από την ανάλυση του αντιπάλου πολύ σημαντική στην εξέλιξη μιας ομάδας είναι η διόρθωση των λαθών.

 Και για να γίνει η διόρθωση πρέπει πρώτα να προηγηθεί ο εντοπισμός τους μέσω της ανάλυσης των αγώνων της ομάδας μας. Τα τελευταία χρόνια η χρήση της ανάλυσης έχει επεκταθεί και στην προπόνηση όπου υπάρχει άμεση ανατροφοδότηση για τα λάθη, τις τοποθετήσεις και τις ενέργειες των ποδοσφαιριστών μέσα από γιγαντοοθόνες (όπως γίνεται στην προπόνηση της Hofenheim) ή μέσα από αυτοσχέδια οχήματα ανάλυσης (όπως αυτό που χρησιμοποιούσε ο Bielsa στις ομάδες του. Σε πολλές περιπτώσεις, πριν την έναρξη της προπόνησης, οι προπονητές αφιερώνουν μερικά λεπτά για την ανάλυση της προπόνησης της προηγούμενης μέρας. Τώρα όσον αφορά τις Ελληνικές ομάδες απ' όσο γνωρίζω οι περισσότερες, αν όχι όλες, δίνουν την απαραίτητη σημασία στην διαδικασία και διαθέτουν τμήμα ανάλυσης.

Παρά την ηλικία σας έχετε καταφέρει να δημιουργήσετε ένα βιογραφικό που θα ζήλευαν οι περισσότεροι συνάδελφοι σας και δεν αναφέρομαι μόνο για Έλληνες. Ήταν η στιγμή με τον Μουρίνιο αυτή που νιώσατε μεγαλύτερη δικαίωση ή υπάρχει κάτι ακόμα πιο σημαντικό; Μιλήστε μας λίγο για αυτήν την στιγμή.

Όταν ξεκινούσα την προπονητική μου καριέρα ο Μουρίνιο είχε μόλις κερδίσει το κύπελλο UEFA με την Πόρτο την περίοδο 2002-03 και στην συνέχεια το Champions League ένα χρόνο αργότερα. Αποτελούσε ίνδαλμα για μένα, όπως και για όλη την νέα γενιά των προπονητών. Άλλωστε το δεύτερο μου βιβλίο για το 4-4-2 με ρόμβο είναι εμπνευσμένο από την Πόρτο εκείνης της περιόδου. Δεν θα μπορούσα όμως ποτέ να φανταστώ ότι θα έφτανε κάποτε η στιγμή που τα βιβλία μου θα βρίσκονταν στην βιβλιοθήκη του Μουρίνιο. Όταν την πρώτη φορά με ενημέρωσε ο εκδότης μου ότι ο συγκεκριμένος προπονητής αγόρασε τα τέσσερα πρώτα βιβλία μου είπα ''εντάξει... θα είναι συμπτωματικό, μαζί με τα υπόλοιπα διάλεξε και τα δικά μου''. Η στιγμή όμως που πληροφορήθηκα από τον εκδότη μου, ότι αγοράζει συστηματικά κάθε βιβλίο μου που κυκλοφορεί, ήταν σίγουρα μοναδική. Ήταν μεγάλη δικαίωση και αναγνώριση αυτό το γεγονός αλλά δεν είναι το μόνο που μου δίνει δύναμη να συνεχίσω αυτό που κάνω. 

Το 2014 η Ιταλική ομοσπονδία ποδοσφαίρου βράβευσε το βιβλίο μου ''FC Barcelona training sessions'' ως καλύτερο βιβλίο προπονητικής. Το πιο σημαντικό όμως στην υπόθεση είναι ότι η επιλογή του βιβλίου έγινε από τον Arrigo Sacchi, τον προπονητή θρύλο που είναι τώρα διευθυντής των εθνικών ομάδων της Ιταλίας. Η ικανοποίηση φυσικά είναι ακόμη μεγαλύτερη όταν η βράβευση προέρχεται από μια χώρα τόσο προηγμένη ποδοσφαιρικά και μάλιστα αφορά το έργο κάποιου που προέρχεται από την Ελλάδα, που αποτελεί μικρό μέγεθος στο ποδοσφαιρικό στερέωμα. Τέλος εξίσου σημαντική διάκριση αποτελεί για μένα η συμμετοχή μου ως εισηγητής σε συνέδρια προπονητικής σε διάφορες χώρες του κόσμου όπως η Γερμανία, η Ιταλία (υπάρχει πρόσκληση για το καλοκαίρι), η Κύπρος, το Κουβέιτ, το Ομάν, ο Καναδάς (υπάρχει πρόσκληση για το φθινόπωρο) και οι ΗΠΑ όπου κάθε χρόνο λαμβάνει χώρα το μεγαλύτερο συνέδριο προπονητικής στον κόσμο.

Κύριε Τερζή σας ευχαριστώ ειλικρινά πολύ και εύχομαι να λάβετε την αναγνώριση που αρμόζει η αξία σας και εντός συνόρων. Σαν σελίδα θα παρακολουθούμε την πορεία σας καθώς πιστεύουμε ότι το ποδόσφαιρο έχει ανάγκη περισσότερους ανθρώπους που το αγαπoύν και το γνωρίζουν σε τέτοιο βαθμό.

Όποιος ενδιαφέρεται μπορεί να βρει τα βιβλία του κυρίου Τερζή στην ιστοσελίδα Sportbook.